VAHYİN MAHİYETİ VE DMT

Vahiy, hakkında kimsenin pek bir şey bilmediği özel bir kavram. Hz. Peygamber ile Allah arasındaki öznel ilişki sonucu oluşan ve kendini bizim algımıza göre daha çok Kur’an olarak tezahür ettiren gaybî bir konunun öznesi. Bütün bunları neden en başta söyleme ihtiyacı duydum? Çünkü bordo takkeli tekfir timleri gelip imanımın kalibresini tespit ederek beni cehenneme yollamadan önce belki bu sayede onları “hakkında kimsenin pek bir şey bilmediği bir konuyla ilgili samimi ve iyi niyetli şekilde yorum yapmak insanı dinden çıkarmaz” gibi bir düşünceye sevk eder, biz müminler arasında bir düşmanlık cephesinin daha ortaya çıkmasına engel olurum.

 

Önce genel vahiy telakkisi hakkında iki çift kelam edelim. Bu telakki sorunlu. Neden sorunlu? Çünkü Allah’ı haşa bir beşer gibi ağzı olan ve bu sayede konuşan bir varlık derekesine indiriyor. Oysa Allah bu tür acizliklerden münezzehtir. Yani Kur’an’daki sözleri “fonetik olarak Allah telaffuz etti” demek Allah’ı insanlaştırmaktır, kaçınılması gerekir. Oysa benim bu yazıda ortaya koyacağım vahiy telakkisinde bu sorun bertaraf oluyor.

Evet, esas konuya gelelim. Ateist insanların garibine giden bazı noktalar vardır.

Mesela cennet tasvirleri…  Kur’an’da cennet tasvirleri, tam olarak 600’lü yıllarda Arabistan’da yaşayan insanların hoşuna gidecek biçimdedir. Çölde yaşayan ve bahçe sahibi olmakla övünen insanlar için “altlarından ırmaklar akan bahçeler” (Ankebut  58, Nahl 31 ve diğer birçok ayet) çok değerlidir. “Çadırda huriler” (Rahman 72) sanırım bugünün insanı için çok çekici değildir, çünkü çadır bugünün kültüründe doğal afetlerde kullanılır. Ama o günün insanının fantezisinde bu, çok önemli yer tutmaktadır. 

Veya cehennem tasvirleri… Kur’an’da  cehennemdeki insanlara yedirileceği bildirilen “zakkum”  (Saffat 64-68 ve Duhân 43-46) ağacının o tarihlerde bilinen bir ağaç olduğu,  yine cehennemliklere verilecek menüde yer alan darî bitkisinin (Gâşiye 6) bir çöl bitkisi olup o tarihlerde o bölgede yaşayan insanlarca “pis” olarak tanımlandığı ve kuru olanına devenin bile yaklaşmadığı bilinir.

Şimdi, Kur’an’ın cennet ve cehennem tasvirlerinin bu niteliğini göz önüne alan ve hüküm vermek için yeteri kadar düşünmeyen insanlar şöyle demekteler ve böylelikle hataya düşmekteler: “Muhammed, insanları kandırmak için bunları uydurdu. Uydurduğu şeyler de doğal olarak o muhitte bildiği ve başkalarınca da bilinen şeylerdi. Bunları kullanarak insanlara umut ve korku aşılamak suretiyle onları kendine bağladı ve yönlendirdi.” (Yönlendirip ne kazandıysa; hâlâ az yiyor, hâlâ sert hasır üstünde yatıyordu.)

Kandırdığı düşüncesi bence haksız. Çünkü o güne kadar yalan söylemediği, iyi biri olarak bilindiği sabit olan bir insanın bu kadar ciddi bir meselede yalana başvurması, insanları kandırması akıl dışı. Ancak günümüz insanına bu yetmiyor. Çünkü bilgiyle başa çıkmak zordur, çoğu insan bilginin ağırlığı altında ezilip kalır. O yüzden bu yazıda çok daha farklı bir yönteme başvurarak, bilgileri harmanlayarak o insanların da kafasına yatacağını düşündüğüm fikirlerimi aktaracağım. Belirtmeliyim ki, düşündüğüm şeyleri kabul ettirme çabası içinde değilim. Bu yazıyı yazma sebebim, bu meselenin başka bir yönünün de olabileceği ihtimalinin akla gelebilmesidir. Akla geldikten sonra kabul edip etmemeniz size kalmış.

Bir de Hz. Peygamber’in, kendisine vahiy getirdiğini söylediği Cebrail’in hakkında verdiği bilgilere bakalım...

Gelen rivayetlere göre Hz. Peygamber Cebrail'i insan suretinde görmekteydi. Mesela bir rivayette Hz. Peygamber'in "Cebrail o kadar büyüktü ki, sanıyorum sadece iki gözü arası bütün ufku kaplamıştı." dediği aktarılıyor. Diğer rivayette "Bir gün giderken, aniden gökyüzünde bir ses işittim. Başımı kaldırıp baktığımda, Hira'da bana gelen meleği (Cebrail), yerle gök arasında bir kürsü üzerinde oturmuş gördüm. Ürpererek yere çöktüm. Evime dönüp, "Beni örtünüz, beni örtünüz!" dedim. Bunun üzerine Yüce Allah,

"Ey örtüye bürünen Peygamber! Kalk da sana iman etmeyenleri azapla korkut! Rabbinin büyüklüğünden bahset! Elbiseni temiz tut! Putperestlik pisliğini bırakmakta devam et!" (Müddessir 1-5) ayetlerini indirdi. Artık vahiy gelmeye başladı ve ardı arkası kesilmedi." [ Buharî, Sahih, c. 1, s. 7; Müslim, Sahih, c. 1, s. 98; Ahmed İbn Hanbel, Müsned (h. 2846); Tirmizî, Sünen, c. 5, s. 592.]

Daha birçok rivayette de bu ve buna benzer bilgi mevcut. Yani Hz. Peygamber’e göre Cebrail;  dağlar kadar büyük, heybetli bir insan. Bugünün insanlarına bu da akıl dışı geliyor. Gelmesi de normal. Ancak üzerinde akl-ı selim ile düşünmemeleri ve bu yüzden Hz. Peygamber’e haksız ithamlarda bulunmaları normal değil. Çünkü bir bilgiye sahipseniz, bunun getirdiği ağır sorumluluğu da kabul etmişsiniz demektir; bilgiyi, uyumlu olabilecek diğer bilgilerle harmanlayıp doğru yorumlama sorumluluğunu…

***

DMT, yani dimetil triptamin. Ülkemizde ve birçok ülkede kullanımı, bulundurması, satışı yasak olan maddelerden. Genelde halüsinojen olarak bilinir, tıpkı LSD gibi. Ancak DMT diğerlerinden çok farklıdır.  Tipik halüsinojenler size, olmayan şeyleri gördürür ve siz görürken, gördüğünüz şeylerin aslında var olmadığının farkındasınızdır. Ancak DMT kullanmış olan insanlar “zaten var olan ama daha önce fark etmedikleri bir şey”i gördüklerini söylemektedirler.

Aslında buraya “görmek” fiili tam uygun düşmüyor. Çünkü DMT’nin esas yaptığı şey size bir şey gördürmek değil, kullananların beyanlarından anladığım kadarıyla. Görmekten ziyade bir şeyi “tecrübe” ediyorsunuz. Ancak asıl iş bu tecrübe sonrası başlıyor. Kendiniz tatmin oluyorsunuz ve bu olağanüstü bir durum. Haliyle diğer insanların da bu tecrübeyi bilmesini istiyorsunuz. Ancak yaşadığınız tecrübeyi insanlara anlatabilmek için sözel yolu seçmek zorundasınız. Yani tecrübenizi rasyonel alana indirgemek durumundasınız. Rasyonel alan ise bu tecrübeyi anlatabilmek için çok çok yüzeysel kalıyor. 

Anlatmak istediğinizi bu yüzeysel alanda anlatmaya çalışıyorsunuz. Bu alan, sizin kültürel ve entelektüel derinliğinizle de alakalı. Tecrübesini anlatmaya çalışan herkes; kendi kültürel kodlarıyla ve entelektüel derinliğiyle örtüşen cümleler seçiyor.  Mühendis olan makineler üzerinden örnek vererek anlatıyor, coğrafyacı yeryüzü şekilleri üzerinden, kimyacı moleküller üzerinden, köyde yaşayan insan köyünden örnek veriyor gibi düşünün. Hepsi çok farklı şeylerden bahsederken aslında hepsi  aşağı yukarı aynı şeyden bahsediyor.

Peki o aynı şey ne? Rasyonel alanın yüzeyselliği müsaade ettiği ölçüde anlatacak olursak; öldüğünün farkında olma (ya da egonun, yani benliğin öldüğünün), zaman ve mekan mefhumunun kaybolması, evrenle bir birlik hissi, tekliği yaşama gibi şeyler. Tabii ki bunlar genel manada ortak olarak tecrübe edilen şeyler. Tecrübenin derinliğine, süresine; kişinin kişiliğine, o anki duygu durumuna göre katmanlar değişiyor ve anlatılanlar da o derecede farklılaşıyor.

DMT, bitkiden böceğe her canlı organizmada var. O yüzden ruh molekülü olarak adlandırılıyor. İnsanda ise ölüm sırasında aşırı derecede artıyor. Yani temsili tabirle “ruhun bedenden kopması” sırasında. Ölüme yakın deneyim (near death experience) adı verilen ilginç olguların yaşanmasına sebep olan maddenin DMT olduğu düşünülüyor, neyse, o ayrı bir konu.

DMT’nin illegal bir madde olduğunu belirtmiştim. O yüzden kullanamıyoruz. Ancak dışarıdan DMT almadan da vücudunuzda DMT seviyesini artırmanın yolları var. Hayır, ölmek değil. Yeteri süre aç kalarak ve karanlıkta (ışığa maruz kalmadan) durarak. Çünkü ışık maruziyeti ve midenin doluluğu DMT yapımını azaltıyor.

Ayrıca bunun yanında melatonine de ihtiyaç var. “Huşu hissi” dediğimiz his melatonin ile sağlanmakta ve DMT’nin etkisine katkıda bulunmakta. Melatonin seviyesinin en çok arttığı zaman dilimi ise “seher vakti” olarak tariflenen zamana yakın saatler.

***

Hz. Peygamber’in 40 yaşında ilk vahyi almadan önceki dönemde inzivaya çekildiğini biliyoruz. O süreçte yemekten içmekten kendini olabildiğince uzak tuttuğunu, Hira mağarasındaki karanlığın içinde kendisiyle baş başa kalıp düşüncelere daldığını da. Ve bir gün,  Ramazan ayının 17. gecesi seher vaktinde ilk vahiy geliyor.  Hz. Peygamber ilk vahiy geldiği sırada büyük bir korku hissediyor. Bazı kaynaklarda da ölmekten ve ruhunun bedeninden koparıldığından endişe ettiği yazmakta. 

Bütün bu süreçteki bileşenleri ortaya koyup konuşacak olursak vahyin nasıllığı konusunda DMT ve melatoninin önemli rol oynadığından söz edebiliriz. Hira mağarasının karanlığı, açlık, vaktin uyumluluğu bize bunun makul olduğunu gösteriyor. Ama bir materyalist gibi şu yanılgıya düşmeyelim, olay DMT’den ibaret değil. “Başka ne var” derseniz, kim bilebilir ki?

Ancak benim vurgulamak istediğim ve esas önemli bulduğum, bugünün insanına fayda sağlayacak ve olayı anlamlandırmasına yardım edecek nokta şu; Hz. Peygamber bir şeyleri tecrübe etti, tecrübe ettiği şey olağanüstüydü. Bu tecrübeyi insanlara anlatması gerekiyordu ki bilinenin aksine Hz. Peygamber “ikra” sözünü “oku” değil de “anlat” anlamında dile getirdi. Ancak anlatma işi, tecrübeyi tam/olduğu gibi anlatabilmek anlamına gelmiyordu. Bu, Allah’ın sınırlılığından değil; insanın sınırlılığından kaynaklanan bir durumdu. İnsanın anlatma melekesi, yani rasyonel alan; tecrübe edilen sınırsız Allah’ı ifade etmekte yetersizdi. Çünkü anlatmak, sınır çizmekti.

Hz. Peygamber bu tecrübeyi anlatmaya çabaladı. Seçtiği sözcükler doğal olarak kendi kültüründendi. Kendi entelektüel seviyesine bağlıydı. Bunlar da yaşadığı yer ve zamana bağlıydı. Kültürel ve entelektüel şartları tekrar düşünelim; 600’lü yıllar, Arabistan çölleri, sözlü kültürün egemenliği… 

İşte Kur’an bu yüzden bilgi verici, didaktik bir üsluba sahip değildi. O günün Arabistan’ındaki kültüre koşut olarak şiirsel bir havaya sahipti. 

Cennet tasvirleri bu yüzden o günün insanının hoşuna giden mahiyetteydi, bugünkinin değil. Hakeza cehennem tasvirleri de o günün insanının aşina olduğu şekildeydi. Çünkü Hz. Peygamber o çağın ve o toplumun insanıydı, yaşadığı olağanüstü tecrübesini anlatırken kullanacağı kelimeleri kendi kültür dünyasından seçmek zorundaydı. Evet, hiçbir zaman o tecrübenin tam karşılığı olmayacaktı ama insanı çizginin ötesinde neyin beklediği hakkında yeterli derecede fikir vermekteydi. 

Evet, gerçekte o tecrübede -Allahualem- bir adam yoktu. Ama bu olağanüstü tecrübede elde edilen “bilgi”nin nasıl iletildiği sorulduğunda “devasa büyüklükte bir adam yoluyla” olduğunu ifade edebiliyordu ancak, dilin sınırları bu kadardı.

Yani hakikatteki cennette sadece 7. yüzyıl Araplarının hoşuna giden altından ırmaklar akan köşkler, çadırda huriler değil; çok çok güzel “bir şeyler” var; hakikatteki cehennemde ise zakkum veya darî değil, çok çok kötü “bir şeyler” var. Yanlış anlamak için pusuya yatmış olanlar için belirteyim; bunu derken, Hz. Peygamber hakikate aykırı beyanlarda bulunmuştur demiyorum. Dediğim şey, Hz. Peygamber’in vahiy yoluyla her şeyin hakikatini tecrübe ettiği ancak rasyonel alanda, kendisinin de mecburen, cennet ve cehennemin kendi diliyle tasvir ettiği şekline inandığı ve bu inandığı şeyi hiçbir şey ekleyip çıkarmaksızın, tam bir samimiyetle insanlara tebliğ ettiğidir.

İşte bu vahiy telakkisi Allah’ı haşa bir insanmışçasına konuşturma hatasına düşmez. Kaynak Allah’tan gelir, Hz. Peygamber onu kendinden hiçbir şey karıştırmadan sözlü alana olduğu gibi çevirir (convert eder).

Bu bakış açısını kafamıza oturttuğumuz vakit, zihinsel anlamda çok büyük bir lükse sahip oluruz. Öncelikle Hz. Peygamber gibi güzel bir insana “yalancı” demeyiz, iftira etmemeyi başarırız. Bugünün insanına doğal olarak “saçma” gelen durumları yorumlarken akıldışılıktan da kurtulur, cennette “çadırda huriler” olacağını değil hoşumuza gidecek her neyse o türden şeylerin olacağını söyleriz. Ya da bugün bazılarının yaptığının aksine “hadisleri çöpe atalım, işimizi zorlaştırıyor, bize sadece Kur’an yeter” demez, tutarsızlıklara boğulmaz ve aşağılık kompleksine kapılmış, kendi değerlerinden utanan -amiyane tabirle- karaktersizlerden olmayız. Belki de en önemlisi; Hz. Peygamber’in fiillerini birebir bu çağa taşıma ütopyasını gerçekleştirmeye değil, yaptığı şeyleri yapma amacını kavrayıp onun gösterdiği yönde yaşamaya çalışırız. Bunu yaptığımızda dünya çok daha yaşanılır bir yer olacak. Öbür dünya zaten öyle.

Not: Bu yazıda değer yargısı içeren hiçbir cümleyi ciddiye almayınız. Her kesim tarafından anlaşılabilir olması için değer yargılarına yer verilmiştir. Oysa sadece tespitlerin yer alması yeterliydi.


Not: Bu düşünce henüz dört başı mamur şekilde oluşturulmuş bir yapıda değildir. Geliştirilmeye ve düzeltilmeye ihtiyaç duymaktadır. Eksik noktaları olduğunun, bazı ayetlerin durumunu açıklar kapasitede olmadığının farkındayım. Ancak bunun sebebi hem o çağ hakkındaki hem de DMT’nin işlevleri hakkındaki bilgi eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Ancak inandığım bir şey var ki o da, Hz. Peygamber her ne söylemişse doğruluğuna tamamen inandığı için söylediği ve hevası için söylemediğidir. Ayrıca yazıda ortaya koyduğum fikrin mutlak doğruluğu iddiasında değilim. Herhangi bir hata, yanlış varsa mutlaka uyarınız.